วิถีชีวิตชาวไทยพวนบ้านหาดเสี้ยว 

                    ไทยพวนบ้านหาดเสี้ยว เป็นชุมชนในหมู่บ้านหาดเสี้ยว อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย มีเนื้อที่ประมาณ 8,932 ไร่
    หรือประมาณ 143 ตารางกิโลเมตร อาณาเขตติดต่อกับชุมชนอื่นโดยรอบ คือ

       ทิศเหนือ จดตำบลป่างิ้ว อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย

  
           ชุมชนหาดเสี้ยว สุโขทัย มีบรรพบุรุษเป็นชาวไทยพวน ที่อพยพมาจาก เมืองพวน แขวงเมืองเชียงขวาง ในประเทศลาว
เมื่อรัชกาลที่  3 ประมาณ ปี  พ.ศ. 2387 เป็นหนึ่งในจำนวนไทยพวน  ที่อยู่ในประเทศไทย  จำนวน 23 จังหวัด ชุมชนหาดเสี้ยว
มี 5 เครือข่าย คือ บ้านหาดเสี้ยว บ้านหาดสูง บ้านใหม่ บ้านป่าไผ่ และบ้านแม่ราก การอพยพ ของบรรพบุรุษพวน บ้านหาดเสี้ยว
ครั้งนั้น กล่าวกันว่ามีทั้งฝ่ายฆารวาส และฝ่ายสงฆ์ ฝ่ายฆารวาสมีพี่น้องสามแสน คือ แสนจันทร์ แสนปัญญา และ แสนพล
เป็นหัวหน้าฝ่ายสงฆ์มี เจ้าหัวอ้าย สมเด็จวัดบ้านตาดเป็นหัวหน้า คาดว่าเดินทางเข้าประเทศไทยทางจังหวัดน่าน ผ่านจังหวัดแพร่
 อุตรดิตถ์มุ่งสู่เมืองสวรรคโลก เลือกภูมิประเทศ บริเวณบ้านหาดเสี้ยว ลุ่มน้ำยมปลูกสร้างบ้านเรือน สร้างวัด และหาที่ดิน
ประกอบอาชีพกสิกรรมตอนนั้นเจ้าเมืองสวรรคโลก ได้แต่งตั้งแสนจันทร์เป็นผู้ปกครอ งดูแลราษฎรในท้องที่เก็บภาษีอากร
นำส่งรัฐบาล ถึงกรุงเทพฯใช้เวลาเดินทางทางน้ำ ไปและกลับ เป็นเวลาเดือนเศษ เมื่อแสนจันทร์ถึงแก่กรรม  เจ้าเมืองสวรรคโลก
ได้แต่งตั้งบุตรชายคนโตของท่านชื่อทอง รับบรรดาศักดิ์เป็นหลวงศรีพิทักษ์ ปกครองต่อ จนเป็นต้นสายพันธุ์ สกุลหาดเสี้ยวในปัจจุบัน
 

วิถีชีวิตไทยพวนหาดเสี้ยว

ชาวไทยพวน อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย มีอาชีพ ทำนา ทำไร่ ทำสวน เลี้ยงหมู เลี้ยงเป็ด เลี้ยงไก่ เวลาว่างจาก
การทำนา หญิงทอผ้า ชายตีเหล็ก ผู้เป็นช่างเงิน ช่างทอง ก็ทำเครื่องเงินเครื่องทอง
 

1. การแต่งกาย

วัฒนธรรมการแต่งกาย สามารถจำแนกเพศ อายุของชาวไทยพวน โดยสังเกตจากสีและชนิดของเสื้อผ้า คือการแต่งกายชาย
ผู้ชายไทยพวนทุกวัยจะแต่งเหมือนกัน เดิมแต่งกายแบบโจงกระเบน มีผ้าขาวม้าคาดเอว ไม่ใส่เสื้อ ใช้เฉพาะโอกาส ที่เป็นพิธีการ
ส่วนโอกาสทั่วๆไป สวมกางเกง เป็นกางเกงขาก๊วย (โส้ง-แล้)  ผ้าขาวม้าคาดเอว ไม่ใส่เสื้อนอกจากเวลาออกไป ทำไร่ไถนา
จะใส่เสื้อคอตั้ง แขนยาว สีน้ำเงิน ใช้ผ้าทอแบบเดียวกัน ทั้งเสื้อ และกางเกง ไม่มีเครื่องประดับอื่น

  การแต่งกายของหญิง จำแนกเป็นแบบต่างๆ ตามวัยและลักษณะ ของการเป็นโสด และแต่งงานแล้ว คือ หญิงสาวที่ยัง
ไม่แต่งงานอายุระหว่าง 10-15 ปี ใช้ผ้านุ่งที่เรียกว่าซิ่นเข็น โอกาสพิเศษก็จะนุ่งซิ่นตีนจก ใช้ผ้าแถบ คาดปิดหน้าอกทอเป็นผืนยาว
เรียกว่า “ผ้าแฮ้งตู้ ” เมื่ออายุระหว่าง 15-20 ปี จะแต่งทรงผม นิยมรวบขึ้น แบบเกล้ามวย เรียกว่า “โค้งผม ” อายุ 20 ปีขึ้นไป
จะทำทรงผมเรียกว่า“ฮอดเกล้า”   คือ รวบผมขึ้นมาขอดไว้ ตรงกลางศีรษะ ด้านหน้า ตรงบริเวณหน้าผาก  แล้วปล่อยชายผม
โผล่ออกไปด้านข้าง ด้านใดด้านหนึ่ง

    ผู้หญิงที่แต่งงาน หรือมีอายุ 20 ปีขึ้นไป นิยมไว้ทรงผมทรง “ฮอดเกล้า” ใช้ผ้านุ่งเป็นซิ่นตาเติบ ในโอกาสพิเศษ จะใช้
ผ้านุ่งซิ่นมุกตีนจก ผู้หญิงสูงอายุ จะเปลี่ยนทรงผมตัดสั้น เรียกว่า “ทรงดอกกระทุ่ม” เครื่องประดับนิยมใช้แต่งในโอกาสพิเศษ
เช่น ไปทำบุญหรือพิธีต่างๆ นิยมประดับด้วยทอง มีปิ่นปักผม สายสร้อย ตุ้มหู กำไลแหวน สร้อยสังวาลย์ที่เรียกว่า “แม่แล่ง”
 

2. ภาษา

    ชนะ เข็มมุกต์ และ อุทิศ กุมาร (2545) ได้ศึกษาค้นคว้าและเรียบเรียงเป็นข้อสังเกตการออกเสียงพูดในภาษาไทยพวน
โดยใช้ข้อมูลจากการสนทนา สัมภาษณ์ ผู้ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปในตำบลหาดเสี้ยว อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย เพื่อให้ได้
ข้อมูลการออกเสียงที่ถูกต้องของไทยพวนดั้งเดิม โดยเฉาะอย่างยิ่งการออกเสียง “ญ” ( เสียงนาสิก ) ซึ่งในภาษาไทยภาคกลาง
ไม่มี คงออกเสียงเป็น “ ย ” เหมือนกันทั้ง “ ญ ” และ “ ย ” ดั้งนั้น ข้อสังเกตภาษาพูดของไทยพวนหาดเสี้ยว อาจมีบางส่วนที่
แตกต่างจากสำเนียงพูดของชาวไทยพวนจังหวัดอื่นๆบ้าง เนื่องจากสภาพของสังคมและสิ่งแวดล้อมที่ไม่เหมือนกันในปัจจุบัน
สรุปได้ดังนี้ตัวอักษร “ ฉ ” ของไทยกลาง ไทยพวนจะออกเสียงเป็นตัว “ ส ” และ “ ช ” , “ ฌ ” จะออกเสียงเป็น “ ซ ”